واژه صبر در اصل لغت به معنى «حبس» و نگهدارى است و سپس معانى جديدى گرفته است. انسان وقتى در مقابل شهوات و مشكلات مقاومت كرد و نفس را از تعرض آنها حبس كرد، در فرهنگ قرآن و روايات «صبر و استقامت» بر آن اطلاق شده است. بنابراين صبر در لغت به معنای استقامت است. راغب اصفهانى در كتاب «مفردات» می گويد: «صبر كنترل نفس در تنگنا [و استقامت آن در انواع شدائد و مشكلات] است».

در جواب از این شبهه باید گفت که نه این روایت - که روایتی مرسل و از لحاظ سندی قابل مناقشه است - و نه سایر روایاتی که به زهد و توجه به خدا توصیه کرده با توسل منافات ندارند.
علاوه بر آن در توسّل، مخاطب خداست و چیزی جای او را نمی گیرد؛ یعنی توسل کننده خواسته خود را نه از توسل شونده، که مستقیما از خدا می خواهد و توجه او به آن معصوم مورد توسل، توجهی مستقل از اراده الهی نیست.
توسّل طبق آیه «و ابتغوا إليه الوسيلة»، دستوری قرآنی است. با توجه به عمومیّت كلمه «الوسيله»، «منزلت و دعای» پيامبران و اولياء الهى نیز از مصادیق وسیله هستند.
از سیره پیامبر(ص) و مسلمین نیز چنین به دست می آید که توسل به انبیاء و اولیاء الهی، در میان آنها مرسوم بوده است؛ منابع اهل سنت نیز مشتمل بر موارد متعددی از پذیرش عملی و نظری توسل در میان بزرگان آنهاست.

امام در خطبه 160 «نهج البلاغه»، درباره «زهد» پیامبر اکرم(ص) مي فرمايد: «پيامبر اكرم[كه درود خدا بر او و خاندانش باد] روى زمين [بدون فرش] مى نشست و غذا مى خورد و با تواضع، همچون بردگان مى نشست، با دست خود پارگى کفش خويش را مى دوخت و با دست خود لباسش را وصله مى زد. بر درازگوش برهنه سوار مى شد و [حتى] كسى را پشت سر خود سوار مى كرد. پرده اى بر در اتاق خود ديد كه در آن تصويرهايى بود، همسرش را صدا زد و فرمود: آن را از نظرم پنهان كن كه هر زمان چشمم به آن مى افتد به ياد دنيا و زر و زيور آن مى افتم».

عامل اصلي فساد جوامع، رواج مظاهر دنياپرستي است كه عمده ترين مظاهر آن در سه چيز «حُبّ مال»، «حُبّ جاه» و «حُبّ شهوات» خلاصه مي شود. اين موضوع در جوامعى كه بطور ناگهاني از حالت فقر به حالت غنا مى رسند؛ ظهور و بروز بيشترى دارد؛ همچون جامعه اسلامى كه قبل از بعثت، مردم در فقر شديدى بسر مي بردند؛ ولى فتوحات و غنايم، ناگهان وضع را دگرگون ساخت و رقابت هاى مخرّب و دنياپرستى، دامانِ گروهى را گرفت و غرق در گناه ساخت. از اين رو امام علي(ع) ضمن ايراد خطبه هايي در مذمّت دنيا، پيامبر(ص) و خودش را به عنوان الگو براي دنياپرستانِ آن محيط معرفي كردند.

گرچه عامل بودنِ شخصِ آمر و ناهى از شرايط لازم براى «امر به معروف و نهى از منكر» نيست؛ اما به يقين اگر گوينده، پيش از ديگران به آنچه مى گويد عمل كند؛ تأثير كلام او فوق العاده خواهد بود؛ زيرا تأثيرِ عميقِ سخن، هنگامى است كه از دل برآيد؛ در اين صورت، لاجرم بر دل نشيند. شنونده هنگامى باور مى كند كه سخن گوينده از دل برآمده كه آن را در اعمال وى مشاهده كند؛ به همين دليل پيشوايان بزرگ دين؛ پيامبر(ص) و امامان معصوم(ع) و پويندگان راه آنها هميشه از اين روش پيروى مى كردند.

در آموزه های اسلامی، کار یک جهاد بزرگ اجتماعی و مذهبی است. با اين وجود این برنامه حرکت آفرین اسلامی منافاتي با دستوراتی همانند زهد و توکّل و پرهیز از آرزوهای دراز و بی اعتنایی به دنیا ندارد؛ چون مفاهیمی مانند زهد، توکّل، طول امل و ... آنچنان مسخ و تحریف گشته و با سلیقه های شخصی کوته بینان آمیخته شده که چهره سازنده آنها را در اذهان عمومی کاملا دگرگون کرده، و بسیاری از مردم به ظاهر مسلمان این مفاهیم را پوششی برای نارسائی ها، تنبلي ها و کوته نگري های خود قرار داده اند و ... .

امام علي(ع) در خطبه 160 «نهج البلاغه»، به زندگی زاهدانه حضرت موسی(ع) اشاره کرده، می فرماید: «به خدا سوگند! موسى(ع) غير از قرص نانى كه بخورد از خدا نخواست؛ زيرا وى [از زمانى كه از مصر فرار كرد و به سوى مدين آمد] از گياهان زمين تغذيه مى كرد تا آنجا كه بر اثر لاغرىِ شديد و تحليل رفتن گوشتِ بدن او، رنگ سبز گياه از پشت پرده شكمش آشكار بود». درست است كه موسى(ع) در اين شرايطِ فوق العادّه به حكمِ اجبار و به طور طبيعى، بسيار در مضيقه بود، ولى مهمّ اين است كه تنها به مقدار رفعِ ضرورت از خداى خود تقاضا كرد و اين، دليل روشنى بر زندگى زاهدانه او است.

امام علي(ع) در خطبه 160 «نهج البلاغه»، به سراغ زندگی زاهدانه حضرت داوود(ع) می رود و می فرماید: «او با دست خود از لیف خرما زنبیل می بافت و به دوستانش می گفت چه کسی اینها را برای من می فروشد؟ و از بهای آن نان جویی تهیه می کرد و میل می نمود». در واقع این کلام امام(ع) دلیل روشنی بر زندگی زاهدانه حضرت داوود(ع) می باشد؛ چرا که او در عین نبوت از پادشاهان بزرگ بنی اسرائیل بود و حکومتی قوی و گسترده داشت با این حال در دوران حکومت و سلطنت خود از بیت المال استفاده نمی کرد؛ و بسیار زاهدانه زندگی می کرد.

امام علي(ع) در خطبه 160 «نهج البلاغه»، درباره «زهد» حضرت عیسی(ع) می فرماید: «او سنگ را بالش خود قرار می داد؛ لباس خشن می پوشید؛ غذای ناگوار [مانند نان خشک] می خورد؛ چراغِ شب هایش ماه بود، میوه و گُل او گیاهانی بود که از زمین برای چهار پایان می رویید؛ نه همسری داشت که او را بفریبد و نه فرزندی که [مشکلاتش] او را غمگین سازد؛ نه مالی داشت که او را به خود مشغول دارد و نه طمعی که خوارش کند؛ مرکبش پاهایش بود و خادمش دست هایش».

امام علي(ع) در خطبه 160 «نهج البلاغه»، ديدگاه پیامبر اکرم(ص) را نسبت به «دنیا» چنين بيان می فرماید: «او به اندازه ضرورت از دنيا بهره گرفت و هرگز تمايلى به آن نشان نداد. پهلويش از همه مردم لاغرتر و شكمش از همه گرسنه تر بود. دنيا [از سوى خدا] به وى عرضه شد؛ ولى آن را نپذيرفت، او مى دانست چه چيزى مبغوض خداست؟ آن را مبغوض مى شمرد، چه چيز نزد خدا حقير است آن را حقير مى دانست، و چه چيز نزد او كوچك است آن را كوچك مى ديد».