بندگان 48 مطلب

«عرضه اعمال» به اولیای الهی، و «ستّار العیوبی خداوند»!

مگر خداوند «ستّار العیوب» نیست؟! پس چرا طبق آیه 105 سوره توبه علاوه بر خداوند، پیامبر و گروهی از مومنین نیز اعمال انسان را می بینند؟! یا طبق بیان برخی از روایات، اعمال انسان به ائمه(علیهم السلام) عرضه می گردند؟! از آن گذشته چرا برخی عرفا می توانند با چشم برزخی بر حقیقت پنهان آدمیان آکاهی یابند؟!

اولا: این گونه نیست که خداوند در همه احوال از رسوایی بدکاران و معصیت کاران جلوگیری و آبروی شان را حفظ کند؛ خدا عیب انسانهای هتّاک(پرده در) و بی پروا را آشکار می کند. ثانیا: اطلاع معصومین و اولیاء از اعمال آدمی نتیجه اثر وضعی گناه می باشد؛ چون گناه هر کس اثری وضعی در نظام تکوین می گذارد که بندگان صالح و متقی خدا قدرت تشخیص چنین آثاری را دارند و علم آنها همیشه از ارائه گزارش ناشی نمی شود. ثالثا: هنگامى که انسان بداند علاوه بر خداوند، پیشوایان محبوبش و برخی از اولیاء الهی نیز می توانند از رفتارهایش مطلع شوند، بدون شک بیشتر رعایت مى کند و مراقب اعمال خود خواهد بود. رابعا: از آنجا که آن اولیای گرامی از هیچ تلاشی برای کمک به انسان و رشد دادن او کوتاهی نمی کنند علم آنها به اعمال ما برای خود ما مفید خواهد بود. خامسا: انسان ‌هایی که می توانند علم به اعمال انسان داشته باشند، جز آنچه که مطلوب و مرضی الهی است نخواهند دید. خداوند اطلاع از اعمال بندگان را به کسانی عنايت مي کند که محرم اسرار باشند.

خداوند و فراموش کردن بندگان!

احساس مي كنم از ياد خدا رفته ام! مگر خداوند بنده هایش را تنها می گذارد؟!

خدایی که همه موجودات و از جمله انسان ها را خلق کرده است بالاترين مرتبه محبّت و مهرورزى را نسبت به آنها دارد و همين لطف و مهربانى به انسان بلكه همه موجودات، عامل خلقت آنان و گستردن نظام هستى شده است. در آیات و احادیث زیادی، شدت محبت خداوند به مخلوقاتش از محبت مادر نسبت به فرزندش بیشتر دانسته شده است. برخی از افکار منفی، از جمله فریب های شیطان برای افسرده کردن و ناامید ساختن انسان نسبت به خداوند متعال است تا احساس کند خدا او را فراموش کرده و تنها گذاشته است!

رابطه «نعمت» و «شکر»

امام علی(علیه السلام) در نهج البلاغه چه رابطه ای بین «نعمت» و «شکر» برقرار نموده است؟

امام علی(ع) با اشاره به ارتباط بین حمد و نعمت و شکر می فرماید: «ستايش مخصوص خداوندى است كه حمد را به نعمت و نعمت را به شكر پيوند داد». قرين بودن حمد به نعمت از اين جهت است كه حمد و سپاس او، انسان را لايق نعمت هايش مى سازد و اين حمد سبب برخوردارى بندگان از نعمت او مى گردد، همچنين بندگان در برابر هر نعمتى موظف به شكرگزارى هستند. در واقع حمد سبب تكوينى نعمت ها و نعمت ها سبب تشريعى شكرگزارى مى باشد.

احاطه علمی خداوند بر بندگان در بیان امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) در خطبه 90 نهج البلاغه چگونه احاطه علمی خداوند بر بندگانش را تبیین می نماید؟

ایشان در این خطبه اشاره به علم خداوند به هفت موضوع درباره انسان ها کرده، می فرماید: خداوند آثار و اعمال انسان ها، تعداد نفوس، خيانت چشم ها و آنچه را در سينه ها پنهان مى دارند همه را احصا كرده و حساب آنها را دارد. او محلّ استقرار آنها را در رَحِم مادران و جايگاهشان را در صُلب پدران و ادامه زندگى آنان را تا هنگام مرگ، همه را مى داند و همه اينها هشدارى است به ما انسان ها كه بدانيم حتّى لحظه اى از تحت سيطره علم بى پايان خداوند بيرون نيستيم.

«حسب و نسب» يكي از اسباب «تکبّر»

«حسب و نسب» چگونه باعث تکبر در انسان می شود؟

برخی از كسانى که در يك خانواده شريف و معروف به علم و عمل و تقوا و بزرگوارى و سخاوت متولّد شده‏ اند، اين را براى خود امتياز بزرگى شمرده و ديگران را كوچك و بى‏ ارزش مى‏ پندارند؛ در حالى كه حسب و نسب در اسلام مطرح نيست و همه مردم بندگان خدا هستند و از يك پدر و مادر آفريده شده ‏اند و تنها ملاک ارزش و شخصیت انسان به تقواي آنهاست. اگر مى‏ بينيم امام علي(ع) در «نهج البلاغه» يا امام سجّاد(ع) در خطبه معروف شام، به حسب و نسبشان افتخار مى ‏فرمودند، نه براى برترى ‏جويى كه براي تبيين رسالت امامت و رهبرى خود به ناآگاهان بوده است.

خلاصه تمام پندها

امام علي(عليه السلام) تمام پندها و نصايح را در چند نصيحت خلاصه نمودند؟

امام علي(ع) تمام پندها را در سه نصيحت خلاصه نمودند: اگر بر سر دو راهى دنيا و آخرت قرار گرفتيد و ادامه هر دو ممكن نبود، آنها كه به راه آخرت بروند، خدا مشكل دنياى آنها را هم حل مى‌كند. در جايى كه ظاهر و باطن انسان در تضاد قرار گيرد كسى كه باطنش را اصلاح كند، خدا ظاهرش را اصلاح مى‌كند. كسى كه در دو راهى رضاى خالق و مخلوق، رضاى خالق را در نظر بگيرد، خدا رابطه او را با بندگان اصلاح مى‌كند. نتيجه اين كه اگر اعتقاد داريم كه دل‌هاى بندگان به دست خداست بايد به سمت رضاى خدا برويم.

علت پاداش خاص و متفاوت «روزه»؟

چرا خداوند از میان همه عبادات تنها «روزه» را به خود نسبت داده است؟

خداوند از ميان تمام عبادات، «روزه» را به خود نسبت داده و فرموده: «روزه مال من است و من خود به آن جزا مي ‏دهم». اين سخن شایسته دقت است. انسان گاه از سحر تا افطار امساك مي كند؛ تلاشي كه منجر می شود به جهنم نرود يا حداكثر وارد بهشت بشود؛ بهشتي كه «جنّاتٌ تجري منْ تحتها الأنهار» است؛ اما به آن بهشت كه «فادْخلي في عبادي و ادْخلي جنّتي» نمی رساند. این حدیث قدسی می خواهد در انسان شوق ايجاد كند تا عاشق خدا شود و برای لقای او تلاش کند و می فهماند روزه، ضمن اينكه حكم خاصی دارد، حكمتي هم دارد، و آن لقا و محبت خداست.

خداوند، ذاکر برخی از بندگان

چگونه ممکن است که ذات پاک خداوند ذاکر بنده اش باشد؟

گاهي خداوند بنده خود را به ياد مي ‏آورد و گاهي بنده، خداوند را به ياد مي آورد. مثلا در سوره مريم(س) دارد كه رحمت خاص الهي به ياد حضرت زكريّا(ع) قرار گرفت و شخص زكريا(ع) مذكور، منظور و مرحوم آن رحمت ويژه واقع شد و گاهي بر عكس مي شود و بنده، خدا را به ياد مي آورد.

دلیل آسانتر بودن احیاء اموات، نسبت به خلقت اوليه

با توجه به قدرت مطلقه الهی، چرا قرآن زنده کردن مردگان در قیامت را از خلقت اولیه انسان آسانتر می داند؟

در برابر قدرت مطلقه و بى پايان خداوند، آسان و مشكل مفهومى ندارد و همه چيز براى او يكسان است، ازجا كندن و برداشتن عظيم ترين كوه ها براى او به همان اندازه آسان است كه برداشتن يك پر كاه. مفسّران در برابر اين سؤال، پاسخ هايى گفته اند كه از همه مناسب تر اين پاسخ است كه اين سخن از ديدگاه بندگان و با منطق آنهاست كه اگر كسى چيزى را انجام دهد در مرتبه دوّم انجام آن براى او سهل تر و آسان تر است، هرچند براى قادر لايزال همه چيز يكسان مى باشد.

امام علی(ع) و بیان «هدف آفرینش»

در کلام امام علی(علیه السلام) چه چیزی به عنوان هدف آفرینش معرفی شده است؟

در نهج البلاغه تأكيد شده كه هدف خداوند از انجام كارها نه كمبود او در قدرت است و نه ترس از حوادث آينده، نه شبيه و نظيرى دارد كه جاى او را بگيرد و نه همتايى كه در برابر او فزون طلبى كند و نه ضدّ و مانعى كه بر سر راه او بنشيند و قصد نابودى او را داشته باشد. آرى هدف آفرينش اين نبوده كه خداوند «سودى» كند؛ بلكه هدف اين بوده است كه بر بندگان «جودى» كند. لذا امام علي(ع) در جواب این سوال می فرماید: «همه اشيا و انسانها مخلوق او هستند و در سايه لطفش پرورش مى يابند و بندگانى خاضع اند».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الرّضا عليه السّلام :

مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً يُحْيى فيهِ اَمْرُنا لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ.

هر کس در مجلسى بنشيند که در آن ، امر (و خطّ و مرام ما) احيا مى شود، دلش در روزى که دلها مى ميرند، نمى ميرد.

بحارالانوار، ج 44، ص 278