خداوند در آیات 55 و 56 سوره اعراف می فرمايد: «پروردگار خود را از روى تضرع و در پنهانى بخوانيد [و از تجاوز دست برداريد كه] او متجاوزان را دوست نمى‏ دارد. * و در زمين فساد مكنيد بعد از آنكه اصلاح شده است، و او را با بيم و اميد بخوانيد [بيم از مسئوليت ها و اميد به رحمتش، و نيكى كنيد] زيرا رحمت خدا به نيكوكاران نزديك است».   در اين دو آيه، اشاره به پنج قسمت از شرائط قبولى دعا شده است: نخست اينكه از روى تضرّع و در پنهانى باشد؛ ديگر اينكه از حد اعتدال تجاوز نكند؛ سوم اينكه با توليد فساد و تبهكارى همراه نگردد؛ چهارم اينكه توأم با بيم و اميد متوازن باشد؛ پنجم اينكه با نيكوكارى توأم گردد.

مطابق برخی روايات، چون غالب ارزاق انسانها از آسمان است، آسمان به عنوان معدنى از بركات و ارزاق الهى معرفى شده، و به هنگام دعا به آن توجّه مى‏ شود. چراکه باران زنده كننده زمين‏ هاى مرده از آسمان مى‏ بارد، نور آفتاب كه منبع حيات و زندگى است از سوى آسمان مى‏ تابد و هوا سومين عامل مهم حيات در آسمان است.

از بعضى از روايات، فلسفه ديگرى براى اين كار استفاده مى‏ شود، و آن اظهار خضوع و تذلل در پيشگاه خدا است؛ چراكه انسان به هنگام اظهار خضوع، يا تسليم، در مقابل شخص يا چيزى، دست ‏هاى خود را بلند مى‏ كند.

خداوند در آيات63 و 64 سوره انعام مى فرمايد: «بگو: چه كسى شما را از تاريكيهاى صحرا و دريا رهايى مى بخشد؟ در حالى كه او را با حالت تضرّع [و آشكارا] و در پنهانى مى خوانيد. [و مى گوييد:] اگر از اين [خطرات و تاريكى ها] ما را رهايى بخشد، از شكرگزاران خواهيم بود». مشرکان در این موارد به فطرت خويش باز مى گردند؛ در اين حال غالباً با خدا پيمان مى بندند كه اگر ما را از اين شدائد رهايى بخشد، براى هميشه ممنون لطف او خواهيم بود. ولى غالباً بعد از رهايى از تنگناى حوادث، تمام پيمان هاى خود را فراموش مى كنند.

روایاتى در باب فضیلت زیارت قبر امام رضا(ع) در منابع و کتب اهل سنت ذکر شده، همانند؛ سیّد على بن شهاب الدین همدانى از پيامبر(ص) نقل می کند: «زود است که پاره اى از تن من در خراسان دفن شود. هیچ غصه دارى او را زیارت نمى کند جز آن که خداوند غصّه او را برطرف خواهد کرد و هیچ گناهکارى او را زیارت نمى کند جز آن که خدا گناهش را بیامرزد». هم چنین حموینى از رسول خدا(ص) نقل کرده که فرمود «هيچ مؤمنى او را زيارت نمى کند جز آن که خداوند براى او بهشت را واجب کرده و جسد او را بر آتش حرام کند».

قسطلانی می گوید: سزاوار است که زائر پیامبر(ص) زیاد دعا و تضرع کند و به او توسل جوید و از او استغاثه و طلب شفاعت (به معنای پناه خواهی) نماید و هنگامی که کسى طلب شفاعت از پیامبر(ص) کند شایستگى آن را دارد که خداوند پیغمبر را در حق او شفیع قرار دهد.

ایشان در رساله «سير و سلوك» 25 دستور برای سلوک الی الله داده است: 1- ترك آداب و عادات و رسوم؛ 2- عزم قاطع بر پيمودن راه؛ 3- رفق و مدارا؛ 4- وفا؛ 5- ثبات و دوام؛ 6- مراقبت؛ 7- محاسبه؛ 8- مؤاخذه؛ 9- مسارعت؛ 10- ارادت؛ 11- ادب؛ 12- نيّت؛ 13- صَمْت؛ 14- جوع و كم خوردن؛ 15- خلوت؛ 16- سَهَر و شب بيدارى؛ 17- دوام طهارت؛ 18- تضرّع به درگاه خداوند؛ 19- پرهيز از خواسته هاى نفس؛ 20- رازدارى و كتمان سرّ؛ 21- داشتن مربّى؛ 22- ورد؛ 23- نفى خواطرات؛ 24- فكر؛ 25- ذكر.

قوم حضرت یونس(ع) با اینکه صدق گفتارش را بارها آزموده بودند، ایمان نمی آوردند؛ لذا یونس(ع) به آنها وعده عذاب داد و از میان قوم خود بیرون رفت. ولی آنها وقتی نشانه هایی از عذاب را دیدند، قبل از اینکه عذاب قطعی شود به رهبری عالم و دانشمندی که درمیانشان بود از شهر بیرون رفتند و با حالت تضرع توبه کردند و خداوند توبه آنها را پذیرفت و نشانه هاى عذاب بر طرف شد.

در تفسیر «ضَرِیع» مفسران سخنان گوناگونى دارند. بعضى گفته اند: «نوعى خار است که در هنگام خشک شدن، آن را «ضَرِیع» مى گفتند، گیاهى است سمى که هیچ حیوانى به آن نزدیک نمى شود.»  هم چنین در در حدیثى از پیامبر(ص) نقل شده: «ضریع چیزى است در آتش دوزخ، شبیه خار، تلخ تر از صبر، متعفن تر از مردار و سوزنده تر از آتش، خداوند آن را ضریع نام نهاده است»؛ بعضى نیز گفته اند: «ضَرِیع» طعامى است ذلت آفرین که دوزخیان براى رهائى از آن، به درگاه خدا تضرع مى کنند. در نهایت این تفسیرها هیچ منافاتی با هم ندارد.