حلم و بردبارى، مانند ساير صفات انسان، داراى سرچشمه ها و انگيزه هاى متعددى است؛ سرچشمه حلم را مى توان این امور دانست: ۱. سلطه بر نفس و مالكيت خويشتن؛ ۲. علوّ طبع و بلندى همت و شخصيت بالا؛ ۳. ايمان به خدا و توجّه به ذات پاك و صفات او و از جمله حلم خداوند؛ ۴. علم و عقل و آگاهى بر نتايج مثبت حلم و پيامدهاى منفى خشم و غضب.

«تأنی و تأمل»، از فضیلت‌های خردمندانه ای اند که آدمی را به سنجیدگی و پختگی در اندیشه و عمل می رسانند. کسی که با تأنّی پیش می رود، نه گرفتار شتابزدگی می شود، نه تصمیمی را بدون سنجش پیامدهایش می گیرد. بسیار پیش می آید که انسان به خاطر ترک تأمل، پشیمان از تصمیمی می شود که با دقت و درنگ، می توانست بهتر و ثمربخش تر باشد.

«ابرار» کسانی هستند که روحى وسیع، همتى بلند و اعتقاد و عملى نیک دارند، و «مقرّبان» کسانی اند که داراى مقام قرب در درگاه خدا مى باشند، و ظاهراً نسبت میان این دو «عموم و خصوص مطلق» است، یعنى همه مقربان از ابرارند، ولى همه ابرار در سلک مقربان نیستند. امام حسن مجتبى(ع) در حدیثى مى فرمایند: «هر جا در قرآن مجید إِنَّ الأَبْرار آمده به خدا سوگند منظور پروردگار از آن، على بن ابى طالب و فاطمه و من و حسین است».