رسول خدا (ص) می فرمايد: «إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَيُدْرِكُ بِالْحِلْمِ وَ اللِّينِ دَرَجَةَ الْعَابِدِ الْمُجْتَهِدِ؛ شخص مؤمن با حلم و نرمش به مقام عبادت كننده شب زنده دار مى رسد». اين تعبير به خوبى نشان مى دهد كه حلم و بردبارى از عبادات مهم در پيشگاه پروردگار است.

در حديث پرمعناى ديگرى از ایشان آمده است: «مِنْ أَحَبِّ السَّبِيلِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ جُرْعَتَانِ: جُرْعَةُ غَيْظٍ تَرُدُّهَا بِحِلْم،ٍ وَ جُرْعَةُ مُصِيبَةٍ تَرُدُّهَا بِصَبْرٍ؛ از محبوب ترين راه ها به سوى خدا نوشيدن دو جرعه است: جرعه خشم را به وسيله حلم فرو بردن، و جرعه مصيبت را با صبر تحمل كردن».

چنانکه از نام این سوره پیدا است، قسمت عمده اى از آن درباره قهرمان توحید و بت شکنی «ابراهیم(ع)» نازل گردیده است. بخش دیگرى از این سوره نیز به بیان تاریخ انبیاى پیشین همچون نوح، موسى، و سرگذشت اقوام عاد و ثمود و درسهاى عبرتى که در زندگی آنها نهفته است، اشاره دارد. قسمت قابل ملاحظه اى از این سوره نیز بحث مبدأ و معاد کرده است.

آيه4 سوره ممتحنه ابراهيم قهرمان بت شكن را به عنوان يك الگو و اسوه، در دفاع از مسأله توحيد و مبارزه قاطع و كوبنده با شرك معرّفى كرده؛ مى فرمايد: «براى شما سرمشق نيكويى در زندگى ابراهيم و كسانى كه با او بودند وجود داشت. آن هنگامى كه به قوم [مشرك] خود گفتند: ما از شما و آنچه غير از خدا مى پرستيد بيزاريم. و ميان ما و شما دشمنى و كينه آشكار شده است. تا آن زمان كه به خداى يگانه ايمان بياوريد». اين تعبيرات گواه روشنى بر سازش ناپذيرى پيروان مكتب توحيد با آلودگان به شرك و بت پرستى است.