آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آیه ۱۰۵ سوره نحل می خوانیم: ‏«إِنَّما يَفْتَرِي‏ الْكَذِبَ‏ الَّذِينَ‏ لايُؤْمِنُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْكاذِبُونَ؛ دروغ و افترا كار كسانى است كه ايمان به آيات خدا ندارند و دروغ گويان واقعى آنها هستند». در تفسير اين آيه در روايتى مى خوانيم كه از پيامبر اسلام (ص) پرسيدند: آيا مؤمن ممكن است آلوده بى عفتى شود؟ فرمود: احتمال دارد. عرض كردند آيا ممكن است آلوده سرقت گردد؟ فرمود: ممكن است. عرض كردند آيا مؤمن ممكن است دروغ بگويد؟ فرمود: نه. سپس آيه فوق را تلاوت فرمود.

در آیه ۱۰۵ سوره نحل می خوانیم: ‏«إِنَّما يَفْتَرِي‏ الْكَذِبَ‏ الَّذِينَ‏ لايُؤْمِنُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْكاذِبُونَ؛ دروغ و افترا كار كسانى است كه ايمان به آيات خدا ندارند و دروغ گويان واقعى آنها هستند». در تفسير اين آيه در روايتى مى خوانيم كه از پيامبر اسلام صلّى الله عليه و آله پرسيدند: آيا مؤمن ممكن است آلوده بى عفتى شود؟ فرمود: احتمال دارد. عرض كردند آيا ممكن است آلوده سرقت گردد؟ فرمود: ممكن است. عرض كردند آيا مؤمن ممكن است دروغ بگويد؟ فرمود: نه؛ «يَا رَسُولَ اللَّهِ! الْمُؤْمِنُ يَكْذِبُ؟ قَالَ: لَا». سپس آيه فوق را تلاوت فرمود.[1]

در آیه ۳ سوره زمر می خوانیم: «إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ‏ هُوَ كاذِبٌ‏ كَفَّارٌ؛ خداوند كسى را كه دروغگو و كفران كننده است هرگز هدايت نمى كند». در آیه ۲۸ سوره غافر نیز می خوانیم: «إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ‏ هُوَ مُسْرِفٌ‏ كَذَّابٌ؛ خداوند كسى را كه اسراف كار و بسيار دروغگو است هدايت نمى كند».

مى دانيم که هدايت و ضلالت به دست خدا است. ولى اين بدان معنى نيست كه خداوند گروهى را به اجبار هدايت و گروهى را به اجبار گمراه كند. بلكه منظور اين است هنگامى كه زمينه هاى هدايت و ضلالت از طريق اعمال خود مردم فراهم شود، خداوند هر كس را مطابق لياقت و شايستگى هايش پاداش مى دهد. و از مهمترين امورى كه زمينه گمراهى را فراهم مى سازد، دروغ ‏است.

در آیه ۱۰ سوره بقره سخن از صفات و اعمال زشت منافقان در ميان است و به خصوص روى مسأله دروغ گويى آنها تكيه می شود: «فِي قُلُوبِهِمْ‏ مَرَضٌ‏ فَزادَهُمُ‏ اللَّهُ مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ؛ در دلهاى آنها نوعى بيمارى است، خداوند بر بيمارى آنها مى افزايد و عذاب دردناكى به خاطر دروغ هايى كه مى گفتند دارد». اين آيه مى گويد: عذاب اليم آنها به خاطر دروغ هاى آنها است. اين نشان مى دهد كه بدترين كار منافقان دروغ گويى آنها بوده است كه عذاب اليم مستند به آن شده در حالى كه گناهان زياد ديگرى نيز داشتند.[2]

منبع:  اخلاق در قرآن‏