آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

به يقين يكى از اهداف بعثت و ظهور پيامبران الهى اجراى عدالت در جامعه انسانى است. اين هدف به قدرى مهمّ است كه مى توان آن را هدف اصلى يا از اهداف اصلى پيامبران عليهم السلام برشمرد. خداوند متعال در آيه 25 سوره حديد مى فرمايد: «ما پيامبران خود را با دلايل روشن فرستاديم، و با آنها كتاب آسمانى و ميزان [شناسايى حق از باطل و قوانين عادلانه] نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند، و آهن را آفريديم كه در آن نيروى شديد و منافعى براى مردم است، تا مشخص شود چه كسى خدا و پيامبرانش را يارى مى كند بى آنكه او را ببينند؛ خداوند توانا و شكست ناپذير است».

به يقين يكى از اهداف بعثت و ظهور پيامبران الهى اجراى عدالت در جامعه انسانى است. اين هدف به قدرى مهمّ است كه مى توان آن را هدف اصلى يا از اهداف اصلى پيامبران عليهم السلام برشمرد. خداوند متعال در آيه 25 سوره حديد مى فرمايد: «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ‏ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْمِيزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ؛ ما پيامبران خود را با دلايل روشن فرستاديم، و با آنها كتاب آسمانى و ميزان [شناسايى حق از باطل و قوانين عادلانه] نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند، و آهن را آفريديم كه در آن نيروى شديد و منافعى براى مردم است، تا مشخص شود چه كسى خدا و پيامبرانش را يارى مى كند بى آنكه او را ببينند؛ خداوند توانا و شكست ناپذير است».[1]

در روايتى از امام صادق عليه السلام و در معنایی شبیه به همین آیه شریفه می خوانیم: «لَمْ يَبْعَثِ اللَّهُ نَبِيّاً قَطُّ إِلَّا بِالْبِرِّ وَ الْعَدْلِ؛[2] خداوند هيچ پيامبرى را به سوى مردم مبعوث نكرد، مگر اينكه او را مأمور به نيكى و عدالت كرد».

علاوه بر آنچه از سوره حدید نقل شد، آیه ۸ سوره مائده[3] نیز دعوت اکید به قيام به عدالت مى كند: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ؛ اى كسانى كه ايمان آورده ايد همواره قيام براى خدا كنيد و به حق و عدالت گواهى دهيد». سپس به يكى از عوامل انحراف از عدالت اشاره نموده، به مسلمانان چنين هشدار مى دهد كه نبايد كينه ها و عداوت هاى قومى و تصفيه حساب هاى شخصى مانع از اجراى عدالت و موجب تجاوز به حقوق ديگران گردد زيرا عدالت از همه اينها بالاتر است: «وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلى‏ أَلَّا تَعْدِلُوا». بار ديگر به خاطر اهميت موضوع روى مساله عدالت تكيه كرده مى فرمايد: «اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى‏؛ عدالت پيشه كنيد كه به پرهيزگارى نزديك تر است».

كمتر مساله اى است كه در اسلام به اهميت عدالت باشد. مساله عدل همانند مساله توحيد در تمام اصول و فروع اسلام ريشه دوانده است. يعنى همان طور كه هيچ يك از مسائل عقيده اى و عملى، فردى و اجتماعى و اخلاقى و حقوقى، از حقيقت توحيد و يگانگى جدا نيست، همچنين هيچ يك از آنها را خالى از روح عدل نخواهيم يافت. به همين دليل در مباحث اجتماعى اسلام روى هيچ اصلى به اندازه عدالت تكيه نشده است.[4]

منابع:

1. اهداف قيام حسينى

2. تفسير نمونه‏