روایات اسلامی مملو از گزاره هایی است که آثار سوء ظلم و نتایج هلاکت بار دنیوی و اخروی آن را مورد اشاره قرار می دهد. از روايات استفاده مى شود كه مجازات و كيفر ظلم و ستم سريع تر از هر گناه ديگرى به انسان مى رسد؛ همان گونه كه نيكوكارى درباره ديگران سريع تر از كارهاى خير ديگر پاداشش به انسانها خواهد رسيد. از روايات اسلامى استفاده مى شود كه خدا در همين دنيا ظالمانى بر ظالمان ديگر مسلط مى كند كه از آنها انتقام بگيرند. نکته ديگری که از روايات استفاده می شود، این است که گویی ظالم در همان لحظه كه ظلم مى كند بخشى از دين و ايمان خود را از دست مى دهد و اين انتقام بزرگى است.

قرآن مجيد كراراً ظلم را مايه تباهى و نابودى جامعه ها معرفى مى كند و سرنوشت ظالمان را دردناك ترين سرنوشت مى شمرد. قرآن ضمن بيان سرگذشت اقوام پيشين بارها اين حقيقت را خاطر نشان كرده كه ببينيد آنها بر اثر ظلم و فساد چگونه گرفتار عذاب الهى شدند و نابود گشتند. بترسيد از اينكه شما هم بر اثر ظلم به چنين سرنوشتى گرفتار شويد.

در آيات «قرآن» افراد يا اقوام مختلفى هستند كه مخلّد در آتش دوزخند، از جمله: 1. كافران؛ اعم از منكران مبدأ و معاد يا مشركان يا تكذيب كنندگان آيات الهى و يا دشمنان خدا و پيامبر(ص) 2. منافقان؛ هرچند ظاهراً در سلك اهل ايمان و در زمره مؤمنان بوده باشند 3. آنها كه غرق گناهند 4. قاتلان و جانیان كه مرتكب قتل عمد شده اند 5. رباخواران 6. ظالمان و ستمكاران 7. سبك اعمالان 8. گنهكاران به طور عام. آنچه مسلّم است خلود كفّار و افراد بى ايمان در دوزخ قطعي است؛ اما خلودِ معصيت كاران قطعي نيست.

منظور از تضيمن رزق از سوى خداوند و تكفل و تعهد و تقسيم آن، فراهم آوردن زمينه ها است که برخی از این زمينه ها در خارج از وجود انسان و برخی دیگر در درون وجود او است كه هرگاه دست به دست هم دهند انسان سهم خود را از روزى دريافت مى كند.
بعد از فراهم آمدن آن زمینه ها، تلاش و كوشش انسان شرط تحقق و به فعليت رسیدن آن زمينه ها است؛ بنابراين حكمت خدا ايجاب مى كند كه هركس تلاش و كوشش و اخلاص و فداكارى بيشترى داشته باشد روزى اش گسترده تر گردد. چرا که خداوند متعال اراده اش را - از جمله اراده اش را در روزی دادن مخلوقات - در قالب نظام متشکل از شبکه های گسترده علت و معلولی عملی می کند.
مواردى نیز از فقر و بی عدالتی در طول تاریخ وجود دارند که سبب آن نه تنبلی و تن پروری و عدم نشاط شخص و جامعه، بلکه نتیجه ظلم و تحمیل استعمارگران و استثمارکنندگان فردی یا گروهی بوده است. به تعبير ديگر علاوه بر مسأله تلاش و كوشش، وجود عدالت اجتماعى نيز شرط تقسيم عادلانه روزى ها است.

در عدالت هرگز مساوات شرط نيست، بلكه استحقاق و اولويت ها بايد در نظر گرفته شود. فى المثل عدالت در ميان دو كارگر اين نيست كه هر دو مزد مساوى دريافت دارند. بلكه عدالت به اين است كه هر كارگرى به اندازه كار و فعّاليّتش «مزد» دريافت دارد. عدل واقعى آن است كه بهره ‏ها - بر اساس تفاوت تلاش ها و استعدادها - مختلف باشد و برخى بر برخى ديگر افزونى يابند؛ در عين حال فرصت مساوى در اختيار همگان نهاده شود.

ظلم و ستم بى شك كيفر شديدى دارد؛ ولى در ترك آن ثوابِ فوق العاده‏ اى است. بنابراين نه به جهت كيفرش، بلكه به موجب ثواب تركش، اگر انسان آن را ترك گويد، بسيار به جاست. همچنين به پاس نعمت ‏های خداوندی، شايسته است که خدا نافرمانى نشود و يکی از فرامين الهی پرهیز از ظلم و ستم است.

ایشان می فرماید: «در آن هنگام، فرزندان سبب خشم [پدران و مادران] مى شوند و باران، گرمى مى افزايد؛ فرومايگان همه جا را پر مى كنند و نيكانِ بزرگوار، كمياب مى شوند!، مردم آن زمان همچون گرگان؛ و سلاطين آنها همچون درندگان؛ و طبقه متوسّط، طعمه آنها؛ و مستمندان، همچون مردگان خواهند بود! در آن زمان، راستگويى از ميان مى رود و دروغ فراوان مى شود. مردم با زبان اظهار دوستى مى كنند، و با دل دشمنى. به گناه و آلودگى افتخار مى كنند و از عفّت و پاكدامنى در شگفتى فرو مى روند و اسلام همچون پوستينى وارونه پوشيده مى شود!».

«قرآن»، ظالمان و بيدادگران را به آتش سوزانِ جهنّم تهديد كرده است. در يكي از اين آيات مى فرمايد: «ما براى ستمگران آتشی آماده كرده ايم كه آنها را از هر سو احاطه كرده و اگر تشنه شوند و تقاضاى آب كنند آبى برايشان مى آورند همچون فلز گداخته كه صورت ها را بريان مى كند! چه نوشيدنى بدى! و چه بد محل اجتماعى؟!». در تعبير تند ديگرى آمده: «اما ظالمان هيزم آتش دوزخند!». نه تنها ظلم و ستم، ظالمان را به دوزخ مى فرستند؛ بلكه به گفته «قرآن» كسانى كه بر آنها تكيه كنند و يا جزء اعوان و انصار آنان باشند نيز مشمول همين حكم خواهند بود.

شدّت و تنوّع و طول مدت مجازات هاى دردناك الهی اين سؤال را مطرح مى كند كه اين عذاب هاى شديد از يك سو چگونه با لطف الهى سازگار است؟ و از سوى ديگر چگونه با اعمال دوزخيان تناسب دارد؟ ولى اين عذاب ها غالباً تجسّمى است از اعمال انسان ها و محصول و نتيجه آن است و نمونه هاى آن را در اين جهان مى بينيم؛ افرادى هستند كه براى يك لذّت خيالى چند روزه، گرفتار اعتيادهاى خطرناك و طولانی مدت مى شوند. آيا مى توان گفت: چرا محصول آن اعتياد یا اين انحراف اين قدر شديد و دردناك و طولانى است و ميان آنها تناسب منطقى وجود ندارد؟!

خداوند در سوره «آل عمران» درباره وعده عذاب ظالمان در قيامت مى فرمايد: آنها مى گويند: «پروردگارا! هر كه را تو [به سبب اعمالش] به آتش افكنى، رسوا ساخته اى و براى ظالمان ياورى نيست». لحن اين آيه نشان مى دهد كه مجازات هاى روحانى قيامت، دردناكتر است؛ چرا كه «اولوا الألباب» به پيشگاه خداوند گويند كسانى را كه در دوزخ وارد كنى رسوايشان كرده اى، اشاره به اينكه بالاتر از آتش دوزخ، همان رسوايى است. جمله «وَ ما لِلظَّالِمينَ مِنْ اَنْصار» تاكيد دارد كه آنچه مى كشند به خاطر ظلمشان است و طبيعى است كه آنها در آنجا رسوا شوند و ياورى نداشته باشند.