شرّ 6 مطلب

نکوهش ظلم و بیان آثار سوء دنیوی و اخروی آن در احادیث

ظلم از نگاه روايات اسلامی چه آثار دنيوی و اخروی دارد؟

روایات اسلامی مملو از گزاره هایی است که آثار سوء ظلم و نتایج هلاکت بار دنیوی و اخروی آن را مورد اشاره قرار می دهد. از روايات استفاده مى شود كه مجازات و كيفر ظلم و ستم سريع تر از هر گناه ديگرى به انسان مى رسد؛ همان گونه كه نيكوكارى درباره ديگران سريع تر از كارهاى خير ديگر پاداشش به انسانها خواهد رسيد. از روايات اسلامى استفاده مى شود كه خدا در همين دنيا ظالمانى بر ظالمان ديگر مسلط مى كند كه از آنها انتقام بگيرند. نکته ديگری که از روايات استفاده می شود، این است که گویی ظالم در همان لحظه كه ظلم مى كند بخشى از دين و ايمان خود را از دست مى دهد و اين انتقام بزرگى است.

معناي «خير و شرّ»؟

معنی و مفهوم «خير و شرّ» چيست؟

«خير» به چيزى گفته مى شود كه هماهنگ با وجود ما و مايه پيشرفت و تكامل آن است و «شرّ» چيزى است كه ناهماهنگ با آن باشد و مايه عقب ماندگى و انحطاط گردد و از اينجا به خوبى روشن مى شود كه خير و شرّ جنبه نسبى دارد؛ ممكن است امرى درباره ما خير باشد و براى ديگران شرّ باشد. خير مطلق آن است كه هيچ جنبه منفى نداشته باشد و شرّ مطلق آن است كه هيچ جنبه مثبت نداشته باشد. ما غالباً به اشياءِ يا پديده هايى برخورد مى كنيم كه تركيبى از جنبه هاى مثبت و منفى است، آنچه جنبه هاى مثبت در آن افزون باشد، خير و آنچه جنبه هاى منفى در آن غالب باشد شرّ است.

فلسفه مصائب و بلاها

فلسفه اتفاق افتادن مصائب و بلاها در جهان چیست؟

معمولا اگر چیزی برای ما آثار مثبتی داشته باشد، می گوئیم«خیر» است و اگر آثار منفی داشت، می گوئیم «شرّ» است، در حالی که برای قضاوت درست، باید تمام جوانب آن را در نظر بگیریم. از سوی دیگر می دانیم که در آفرینش، «شرّ مطلق» وجود ندارد؛ بلکه اشیاء از جهاتی خیر و از جهاتی شرّ هستند و خیر آن ها بیشتر از شرّشان است ولی چون ما از فوائد آن ها بی خبریم، آن ها را شرّ می دانیم. قسمتى از حوادث ناخوشایند زندگى نیز، براى پایان دادن به حالت غرور و از بین بردن غفلت ها و خواب زدگى هاست.

مصاديق «شرّ» در قرآن و روايات

در قرآن کریم و روايات معصومین(علیهم السلام) از چه چیزهایی تعبیر به «شر» شده است؟

مصادیق «شرّ» در قرآن و روايات عبارتند از: 1. بخل 2. افرادى كه تعقل نمى كنند. 3. پيشواى ظالمى كه گمراه شده و گمراه مى كند. 4. كسى كه از ترس شرّش اكرام شود. 5. ظالم 6. كسى كه عذرخواهی نمی پذیرد. 7. كسى كه از مردم مى ترسد ولی از خدا نمى ترسد. 8.كسى كه نسبت به مردم سوء ظن دارد و مردم هم به خاطر عملكرد بدش به او اعتماد ندارند و ...

توصیف زنان در روایات با عبارت «شرّ»

چرا در روایات از زنان به عنوان موجودی «شرّ» تعبیر شده است؟

در پاسخ به این شبهه باید گفت: اولاً باید دقت نمود که سیاق روایات بر این دلالت دارد که زن از آنجا که مورد عشق و حاجت جنسی مرد است لذا منجرّ به بسیاری از شرور در روی زمین خواهد شد. ثانیا شاید منظور روایات از این تعبیر این باشد که برخی از مردان برای زن گرفتن و تشکیل خانواده و به جهت رسیدن به زن مورد علاقه شان حاضرند دست به هر کسب و کاری زده و از هر راهی پول درآورند تا به وصال زن خود برسند و زن گرفتنشان مایه وقوع در انواع گناهان و شرور می شود.

آفرینش اجباری انسان، با تحمیل تکالیف در شرایط دشوار

چرا خدا اجازه نگرفت و ما را به اجبار آفرید و مشکلات دنیا و تکالیفش را برما تحمیل کرد؟

«وجود» و هستی، امری است که برتری آن بر «عدم» روشن و بدیهی است و هیچ کسی بدون دلیل، عدم و نبودن خویش را بر وجود داشتن ترجیح نمی دهد. آفرینش همه موجودات از جمله انسان خیر محض است و در عالم شرّ ذاتی وجود ندارد. اینکه در وجود آمدن خویش اختیار نداریم به این معنی نیست که وجودمان خیر نباشد؛ خدا انسان را به بهترین صورت آفرید و اجازه گرفتن برای چنین آفرینشی نه ممکن است و نه لازم. این امر ممکن نیست، چون محال است مخلوق قبل از اینکه آفریده شود موجود باشد تا اجازه بدهد! بعد از آن نیز لازم نیست، چون خلاف حکمت اولیّه آفرینش الهی است و خداوند هر چه آفریده، خصوصا انسان در کمال نیکویی و برای بهره مندی از فضل بی کران الهی است. تکالیف و سختی ها نیز در راستای کمال انسان است و در مقایسه با خیر فراوان آنها قابل توجه نیست.

قرآن و تفسیر نمونه
مفاتیح نوین
نهج البلاغه
پاسخگویی آنلاین به مسائل شرعی و اعتقادی
آیین رحمت، معارف اسلامی و پاسخ به شبهات اعتقادی
احکام شرعی و مسائل فقهی
کتابخانه مکارم الآثار
خبرگزاری رسمی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مدرس، دروس خارج فقه و اصول و اخلاق و تفسیر
تصاویر
ویدئوها و محتوای بصری
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله العالی
انتشارات امام علی علیه السلام
زائرسرای امام باقر و امام صادق علیه السلام مشهد مقدس
کودک و نوجوان
آثارخانه فقاهت

رسول الله (ص)

طوبي لمن ظمأ أو جاء لله

خوشا کسي که در راه خدا گرسنگي يا تشنگي کشد

ميزان الحکمة 6 / 399