آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منظور از انصاف در برابر مردم، ترك هرگونه تبعيض و تمايل به افراد مورد نظر است. از آنجايى كه عدالت سبب مى شود انسان حقوق اجتماعى را در ميان خود و ديگران عادلانه تقسيم كند، از اين جهت به آن انصاف گفته اند.

امام علی عليه السلام در بخشی از عهدنامه مالك اشتر، او را به عدالت و رفع تبعيض دعوت می کند: «أَنْصِفِ اللَّهَ وَ أَنْصِفِ النَّاسَ مِنْ نَفْسِكَ، وَ مِنْ خَاصَّةِ أَهْلِكَ، وَ مَنْ لَكَ فِيهِ هَوًى مِنْ رَعِيَّتِكَ؛[1] انصاف در برابر خداوند و مردم را نسبت به خويشتن و خاندان خود و كسانى كه از رعايا مورد علاقه تو هستند رعايت كن».

منظور از انصاف در برابر مردم، ترك هرگونه تبعيض و تمايل به افراد مورد نظر است. اين تبعيض سرچشمه انواع انحرافات و نابسامانى هاست. بايد توجّه داشت كه «انصاف» از ريشه «نصف» گرفته شده كه به نيمه هر چيزى اطلاق مى شود.[2]

از آنجايى كه عدالت سبب مى شود انسان حقوق اجتماعى را در ميان خود و ديگران عادلانه تقسيم كند، از اين جهت به آن انصاف گفته اند. در بيان ديگر انصاف آن است كه انسان هرچه براى خود و دوستان و نزديكان خود مى خواهد براى ديگران هم بخواهد و آنچه درباره خود و افراد مورد علاقه اش روا نمى دارد درباره ديگران نيز روا ندارد.

در حديثى از امام صادق عليه السلام مى خوانيم كه فرمود: «سَيِّدُ الْأَعْمَالِ: ثَلَاثَةٌ إِنْصَافُ النَّاسِ مِنْ نَفْسِكَ حَتَّى لَاتَرْضَى بِشَيْ‏ءٍ إِلَّا رَضِيتَ لَهُمْ مِثْلَهُ...؛[3] برترين اعمال سه چيز است: اوّلين آن رعايت انصاف درباره مردم است، به این معنا كه هرچه را براى خود مى خواهى مانند آن را براى ديگران هم بخواهى».[4]

منابع:

پيام امام امير المومنين (ع)