بی تابی 8 مطلب

درمان جَزَع و ناشكيبايى‏

درمان جَزَع و ناشكيبايى چيست؟

اين بيمارى درونى، مانند بسيارى از بيمارى هاى ديگر، راه هاى درمان دارد:  تشخيص درد و تجويز بهترين راه درمان؛ يادآورى پيامدهاى شوم جزع و بى تابى؛ مطالعه آيات و رواياتى كه پيرامون اجر و پاداش صابران وارد شده است؛ مطالعه احوال انبيا و اوليا و بزرگان؛ تلقين و اعتماد به نفس در تحمل سختى ها.

تفاوت جَزَع و احساسات معقول‏

تفاوت جزع و احساسات معقول‏ در چيست؟

قلب انسان كانون عواطف و احساسات است. آدمی هرگاه عزيزى را از دست دهد، ناراحت گشته و اشك هايش جارى مى شود. اما نبايد هرگز اين گونه اظهار تأثّر را با جزع و بى تابى و بى صبرى اشتباه كرد.  مهم آن است كه انسان در مصيبت، سخنى كه حاكى از ناشكرى و شكايت باشد، بر زبان نراند و حرف هايى كه دور از شأن يك بنده مطيع پروردگار است، نگويد، خودزنى ننموده و گريبان ندرد.

آثار و پيامدهاى صبر

صبر چه آثار و پيامدهايی دارد؟

صبر، مقدمه رسیدن به مقامات عالی است.  كليد اصلى پيروزى ها، صبر و شكيبايى است.  صبر قدرت آفرين است‏.  صبر شخصیت ساز است.  صبر نيروى مقاومت را افزايش مى دهد.  صبر دعوت به طرفدارى از حق مى كند.  هيچ كار بدون صبر سامان نمى يابد.  صبر، حرّيّت و آزادگى به انسان می دهد.  صبر و شكيبايى از نظر بهداشت و سلامت جسم نيز فوق العاده مؤثر است؛ افراد ناشكيبا عمرى كوتاه و توأم با انواع بيمارى ها دارند كه مهم ترين آنها بيمارى هاى قلبى و عصبى است. در حالى كه شكيبايان از عمر طولانى و توأم با سلامت نسبى برخوردارند.

انگيزه‏ هاى صبر و شكيبايى‏

انگيزه‏ هاى صبر و شكيبايى چيست؟‏

هر قدر «ايمان» انسان به حكمت و رحمت پروردگار بيشتر باشد، صبر انسان نيز بيشتر خواهد شد.  تكرار حوادث و مشكلات به تدريج فضيلت صبر را با «ممارست» در او به وجود مى آورد.  توجّه به ماهيّت حواث و مشکلات دنيا و توجّه به جايگاه صبر در رسيدن به مواهب مادى و معنوى و نيز توجه به اين حقيقت كه بی صبری مانع توفیق است، آمادگى بيشترى براى صبر و شكيبايى ايجاد می کند.  يكى ديگر از انگيزه ‏هاى صبر و عوامل پرورش آن، هم شكل ساختن خود با صابران است.  همچنين هر اندازه ظرفيت و شخصيت انسان بيشتر شود، صبر و شكيبايى او افزون مى گردد.

منظور از جزع و بى تابى‏

منظور از جزع در تعابير اخلاقی چيست؟

«جزع» نقطه مقابل «صبر» است و منظور از آن حالت بى قرارى و ناشكيبايى در برابر حوادث و مشكلات است؛ به گونه اى كه انسان در برابر حادثه زانو بزند، مأيوس شود، بى تابى كند  يا از تلاش و كوشش براى رسيدن به مقصد چشم بپوشد.

جَزَع (بی تابی) در روایات اسلامی

روايات اسلامى چه نگاهی به خصلت «جَزَع» دارند؟

در روايات اسلامى بحث هاى جالب و عميق و نكته هاى قابل ملاحظه اى درباره نکوهش بی صبری و اظهار «جزع» ديده مى شود كه هر يك از ديگرى آموزنده تر است.  به عنوان مثال در روایتی از حضرت علی (ع) می خوانیم: «هركس را صبر و استقامت رهایى و نجات نبخشيد، جزع و اضطراب او را از پاى درآورد».  آن حضرت در جایی دیگر در مذمّت جزع مى فرمايد: «از جزع و ناشكيبايى بپرهيز، زيرا اميد انسان را قطع و كوشش و تلاش را ضعيف ساخته و غم و اندوه به بار مى‏ آورد».

پیامدهای «جزع» و ترک «صبر»

امام علی(علیه السلام) در حکمت 189 نهج البلاغه، در مورد پیامدهای «جزع» و ترک «صبر» چه می فرماید؟

امام علی(ع) در مورد ترك «صبر» می فرماید: «كسى كه صبر و شكيبايى او را نجات ندهد بى تابى او را از پاى در مى آورد». در طول زندگى انسان همواره مشكلات فراوانى وجود دارد، و ممکن است انسان در این مسیر شکیبایی کرده و یا از خود بى تابى نشان دهد، و البته در این بین انسان عاقل راه نخست را بر مى گزيند تا از اجر صابران برخوردار گردد. امام صادق(ع) می فرماید: «در برابر مشكلات و مصائب صبر و شكيبايى داشته باشيد؛ زيرا كسى كه صبر نكند جزع او را هلاك خواهد كرد و هلاكت او در اين است كه پاداشى به او داده نخواهد شد».

ارزش و اهميت «صبر» در کلام امام علي(ع)

امام علي(علیه السلام) در حکمت 211 نهج البلاغه، درباره ارزش و اهميت «صبر» چه می فرمایند؟

امام علي(ع) درباره ارزش و اهميت «صبر» می فرماید: «صبر با مصائب مى جنگد و جزع به حوادث دردناك زمان كمك مى كند». انسان در طول زندگی با مشکلاتی مواجه است که صبر و شکیبایی می تواند تاثیر حوادث را کاهش دهد. از طرفی گذشت زمان موجب تحليل تدريجي قواى انسان و نزديك شدن به مرگ مي شود و جزع و بى تابى سبب تشديد آثار آن مى شود. بنابراين همان گونه كه صبر و شكيبايى با حوادث تلخ مى جنگد و انسان را در برابر آنها استوار مى كند؛ جزع و بى تابى به كمك آن حوادث آمده، و آثار آن را در وجود انسان عميق و عميق تر مى سازد.

قرآن و تفسیر نمونه
مفاتیح نوین
نهج البلاغه
پاسخگویی آنلاین به مسائل شرعی و اعتقادی
آیین رحمت، معارف اسلامی و پاسخ به شبهات اعتقادی
احکام شرعی و مسائل فقهی
کتابخانه مکارم الآثار
خبرگزاری رسمی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مدرس، دروس خارج فقه و اصول و اخلاق و تفسیر
تصاویر
ویدئوها و محتوای بصری
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله العالی
انتشارات امام علی علیه السلام
زائرسرای امام باقر و امام صادق علیه السلام مشهد مقدس
کودک و نوجوان
آثارخانه فقاهت

قالَ الرّضا عليه السّلام :

فَعَلى مِثْلِ الْحُسَينِ فَلْيَبْکِ الْباکُونَ فَاِنَّ البُکاءَ عَلَيهِ يَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظامَ.

گريه کنندگان بايد بر کسى همچون حسين عليه السّلام گريه کنند، چرا که گريستن براى او، گناهان بزرگ را فرو مى ريزد.

بحارالانوار، ج 44، ص 284